در شرایط اقتصادی کنونی با توجه به اعمال تحریم های نفتی و افزایش قیمت ناشی از حذف یارانه‌ها، مزیت اقتصادی استفاده از  روسازی‌های بتنی  نسبت به روسازی‌های آسفالتی انکارناپذیر است. با نگاهی به افزایش نرخ قیر در کشور در یک دهه اخیر شاهد هستیم که در ۱۰ سال گذشته، حدود ۷ درصد از اعتبارات وزارت راه، برای خرید قیر استفاده می‌شد، اما در چند  سال اخیر به طور قابل توجهی قیمت قیر افزایش پیدا کرده است.

مصطفی مقدم – هم اکنون در ایران ۷۵ کارخانه تولید کننده سیمان مشغول به فعالیت هستند و ایران با ظرفیت تولید ۸۵.۳ میلیون تن سیمان از نظر ظرفیت چهارمین رتبه را در کشورهای جهان بعد از چین و هند و آمریکا در اختیار دارد. در سال ۲۰۱۷ میلادی ایران با حدود ۵۶ میلیون تن تولید سیمان رتبه یازدهم جهانی را به خود اختصاص داد، رکود در ساخت و ساز داخلی و کاهش بودجه عمرانی و محدودیت های بوجود آمده در صادرات باعث شد تا ایران نتواند از بخش عمده ای از ظرفیت تولید خود استفاده نماید، با این حال پیش بینی می شود ظرفیت تولید، به دلیل تکمیل کارخانجات در دست احداث تا پایان سال ۱۳۹۸ به حدود ۹۱ میلیون تن بالغ شود.
مصرف سیمان داخل کشور در سال گذشته به حدود ۵۰ میلیون تن رسید و در حدود ۶ میلیون تن سیمان نیز عمدتاً به کشورهای منطقه و همسایه صادر گردید در همین حدود نیز کلینکر صادر شد. و به نظر می رسد امسال نیز تولید سیمان با رشد اندکی نسبت به سال گذشته به حدود ۵۲ میلیون تن بالغ گردد و از طرفی دیگر صادرات نیز به دلیل رشد قیمت ارز می تواند به اهدافی مانند ۱۵ میلیون تن در سال ۹۷ دست یابد.

سود شرکت های سیمانی حاضر در بورس که در سال ۱۳۹۲ جمعاً به ۱۴۳۴ میلیارد تومان رسیده بود به دلیل کاهش مصرف داخلی و افزایش عرضه و به دنبال آن کاهش قیمت فروش به تدریج کاهش یافت و به ۱۹۶ میلیارد تومان در سال ۹۵ رسید که با تمهیداتی که انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان در نظر گرفت و همکاری کارخانجات سیمان در کنترل عرضه از طریق سهمیه بندی تولید و کنترل قیمت این سود در سال ۹۶ اندکی بهبود یافت و به رقم ۲۷۵ میلیارد تومان بالغ شد، با این حال خطری که کماکان سود آوری این صنعت را تهدید می کند عدم تناسب رشد نهاده های تولید با قیمت فروش است که متاسفانه کماکان بصورت دستوری کنترل می شود.

در سه ماه اول سال ۹۷ متوسط نرخ فروش سیمان کارخانجات در حدود ۱۱۲ هزار تومان به ازای هر تن بود که با توجه به افزایش هزینه های تولید و حمل و نقل، انجمن صنفی در اواخر تیر ماه با همکاری سازمان های حمایتی و وزارت خانه های ذی ربط اقدام به افزایش قیمت سیمان نمود که بر اثر نتایج این اقدام و اعمال قیمت های جدید، طی ماه های اخیر، پس از سال ها رکود شاهد رونق مجدد سهام صنعت خاکستری در بورس هستیم.( آرش حبیبی آزاد، گزارش تحلیلی صنعت سیمان،۹۷/۰۶/۲۴)

از طرفی بررسی آمار های  جهانی نشان می دهد که روند ساخت جاده، بزرگراه و خیابان در مناطق مختلف جهان سیر صعودی داشته است. افزایش جمعیت به همراه افزایش تولید خودرو از جمله دلایل اصلی این روند بوده اند.

در شرایط اقتصادی کنونی با توجه به اعمال تحریم های نفتی و افزایش قیمت ناشی از حذف یارانه‌ها، مزیت اقتصادی استفاده از  روسازی‌ها بتنی  نسبت به روسازی‌های آسفالتی انکارناپذیر است.

با نگاهی به افزایش نرخ قیر در کشور در یک دهه اخیر شاهد هستیم که در ۱۰ سال گذشته، حدود ۷ درصد از اعتبارات وزارت راه، برای خرید قیر استفاده می‌شد، زیرا قیمت قیر ارزان بود و حجم زیادی از بودجه عمرانی مرتبط را شامل نمی‌شد، اما در چند  سال اخیر به طور قابل توجهی قیمت قیر افزایش پیدا کرده است.

به دلیل افزایش قیمت قیر، ۳۵ تا ۴۰ درصد از اعتبارات تخصیصی وزارت راه در احداث جاده‌های جدید یا بهسازی جاده‌های موجود، صرف قیمت قیر شده است.

در حال حاضر برای ساخت هر کیلومتر راه اصلی، نزدیک به ۱۵۰ تن قیر و هر کیلومتر بزرگراه ۳۰۰ تن و هر کیلومتر آزادراه ۴۰۰ تن قیر لازم است که بر این اساس، با توجه به حجم پروژه‌های راهسازی وزارت راه ، و با احتساب قیمت قیر، ۴۰ درصد از تخصیص های شرکت ساخت و توسعه فقط برای خرید قیر هزینه خواهد شد.

کاملا مشخص است که این افزایش هزینه ساخت انواع راه‌ها به دلیل بالا بودن قیمت قیر، در نهایت به کاهش نرخ رشد ارزش افزوده حمل و نقل در اقتصاد کلان کشور، کند شدن سرعت توسعه راهسازی و نبود توازن در توسعه کشور می‌انجامد.

به هر صورت کاربرد رویه‌های بتنی به عنوان یکی از پتانسیل‌های جایگزینی رویه‌های آسفالتی در کشور مقرون به صرفه و اقتصادی بنظر میرسد. رویه‌های بتن غلتکی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته به طور موفقیت‌آمیزی اجرا شده است و در حال حاضر نیز تحقیقات وسیعی در این رابطه در حال انجام است. با توجه به وضعیت تولید سیمان و مازاد تولید داخلی در کشور و شرایط اقلیمی،‌این نوع روسازی‌ها می‌تواند در بسیاری از راه‌های اصلی و فرعی کشور مورد استفاده قرار گیرد.

از طرف دیگر با جایگزینی رویه بتنی با رویه‌های آسفالتی فرصت افزایش صادرات قیر فراهم می‌گردد که موجب افزایش درآمد ارزی مهم و ارزشمندی برای کشور خواهد شد و هزینه‌های مربوط به مسائل زیست‌محیطی که در تولید سیمان بر کشور تحمیل می‌گردد، نیز با مصرف سیمان در داخل جبران خواهد شد.

هم‌اکنون، تولید سیمان به عنوان ماده اصلی تولید بتن افزایش یافته و کشور ایران با ظرفیت تولید ‌بیش از ۸۰ میلیون تن در سال، جایگاه سوم را در جهان کسب کرده است.

از مهمترین مزایای بتن می‌توان به در دسترس بودن مصالح مصرفی، شکل‌پذیری، سازگاری مناسب با محیط زیست و عدم نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته برای ساخت آن اشاره کرد. دانش و فن‌آوری بتن در کشورمان طی سال‌های گذشته رشد چشمگیری داشته است. در داخل و خارج کشور، جوانان شایسته ایرانی در زمینه تکنولوژی بتن، در زمره کارشناسان و متخصصین موفق، مطرح و صاحب‌نام می‌باشند و در کشورهای توسعه یافته متخصصین بتن ایرانی از جایگاه ممتازی برخوردارند.

جمع بندی:

الگوی مصرف سیمان در کشور به صورت ۲۰% مصرف پروژه های صنعتی، ۲۰% صنایع سیمان بر (کاشی سازی، آجر سازی و …) و ۶۰% بنایی می­باشد. در خصوص پروژه های صنعتی پیش ­بینی می­شود تا حداقل ۵ سال آتی رشد مصرف قابل توجهی نداشته باشیم و در خصوص مصرف بنایی نیز با توجه به تغییر قانون مالیات های مستقیم در سال ۱۳۹۵ و افزایش قابل توجه مالیات بخش ساخت و ساز (که منجر به کاهش قابل توجه جذابیت ساخت و ساز خواهد شد) پیش ­بینی می­شود مصرف سیمان به شدت کاهش یابد.

از طرفی با مقایسه نمودار قیمت تمام شده سیمان و قیر میتوان به این نتیجه رسید که قیر با توجه به آمار و اطلاعات گمرک، نقش اساسی در صادرات غیر نفتی ایران دارد و سال گذشته ، ارزآوری مناسبی برای کشور به همراه داشته است. اما این حجم صادرات متناسب با ظرفیت بزرگ کشور در این صنعت نیست. ایران از تقاضای بالای یکصد میلیون تنی قیر در دنیا، حدود ۸/۳ درصد را پاسخگو است.

ایران مقام هفتمین کشور در بین تولیدکنندگان بزرگ قیر و چهارمین کشور در میان صادرکنندگان این ماده سیاه و مهم را داراست. که این موضوع نشان دهنده اهمیت و نقش قیر ایران در دنیاست.  در شرایط اقتصادی کنونی به جهت کاهش وابستگی به نفت ، میتوان با افزایش صادرات قیر که ارزش افزوده بیشتری به همراه دارد  به صنعت سیمان ایران اعتماد نمود تا  با هزینه کمتری بتوان  شاهد اجرای طرح های  بتن غلتکی در  پروژه های راه سازی ملی و استانی باشیم.

گروه سیمان لافارژ هلسیم به منظور افزایش کارایی کربن حاصل از تولید سیمان خود قصد دارد پروژه Co2ment را در کانادا اجرایی کند

به گزارش سیمان خبر، هدف این است که برای اولین بار در جهان یک چرخه کامل برای ضبط و استفاده مجدد از CO2 حاصل از کارخانه سیمان و همچنین کاهش انتشار گازهای گلخانه ای را با همکاری شرکت های Total و Inventys به اجرا برساند.

در طی چهار سال آینده،  پروژه Co2MENT  با استفاده از سیستم های جاذب کرین در کنار  انتخاب فناوری استفاده از کربن LafargeHolcim در کارخانه سیمان خود در ریچموند کانادا خروجی خود را نشان خواهد داد.

این پروژه سه فاز اصلی دارد و انتظار می رود تا اواخر سال ۲۰۲۰ به طور کامل عملیاتی شود. با توجه به موفقیت طرح پایلوت اجرا شده، چشم انداز این است که پروژه را توسعه داده و چگونگی توسعه این فناوری در سایر کارخانجات این گروه سیمانی مورد بررسی قرار گیرد.

در مرحله اول طرف های درگیر کار بر روی پاکسازی گاز خروجی دودکش سیمان و آماده سازی برای جذب دی اکسید کربن، کار خواهند کرد.

فاز دوم بر جداسازی گاز CO2 از خروجی دودکش با استفاده از تکنولوژی جذب کربن Inventys در مقیاس آزمایشگاهی و سفارشی شده برای سیمان متمرکز خواهد شد.

به عنوان بخشی از فاز نهایی، CO2 گرفته شده برای استفاده مجدد آماده خواهد شد و ضمن ارزیابی اقتصادی و با کار گیری فن آوری تبدیل CO2 در محل سایت، در مواردی مانند بتن تزریقی CO2 و fly ash مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

این گروه سیمانی همچنین سرمایه گذاری هایی نیز در راستای کاهش نسبت کلینکر در سیمان و مصرف انرژی کمتر در هر تن سیمان با استفاده از سوخت های کم کربن و بهبود کارایی فرآیندهای شرکت انجام داده است.

در این ارتباط میتوان به این موضوع اشاره کرد که در کارخانه ریچموند، اخیرا سیستم جدید و بهبود یافته سیستم سوخت کم کربن (LCF) را برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای مرتبط با تولید سیمان راه اندازی کرده است. این اقدام به کاهش ضایعات زباله کمک خواهد کرد که به طور خاص میتوان به  پلاستیک های غیر قابل بازیافت اشاره کرد که  چالشی برای شهرداری ها در سراسر کانادا خواهد بود.